Antalya: 11.11-12.11.2015: Hei-MaT und AKVAM geben bei Fachtagung in Antalya Start für Arbeiten zur Konzeption eines bilingualen Studiengangs frühkindliche Bildung

Das Projektteam:
Prof. Dr. Erol Esen (AKVAM); Prof. Dr. Havva Engin (Hei-MaT);
Ass.Prof. Dr. Zeliha Yazıcı (Universität Antalya);
Dr. Reyhan Kuyumcu ( Universität Kiel); Meral Aksu (AKVAM);
Fatma Uysal (AKVAM)

Am 11.11.2015 und 12.11.2015 fand in Verantwortung des „AKVAM- Zentrum für europäische Studien“ der Akdeniz Universität in Antalya eine Fach- und Expertentagung zum Thema frühkindliche bilinguale Bildung und Erziehung statt.

Anfang November d.J. starteten die beiden Hochschulen – Universität Antalya und die Pädagogische Hochschule Heidelberg – das gemeinsame  Kooperationsprojekt „Bilingual deutsch-türkische frühkindliche Bildung und Erziehung“, das von den beiden Zentren AKVAM (Antalya)  und Hei-MaT (Heidelberg) verantwortlich geleitet wird.

Die gemeinsame Expertenkonferenz setzte sich zum Ziel, einer breiteren Fachöffentlichkeit das Kooperationsprojekt und den aktuellen Stand vorzustellen. Von besonderer Bedeutung für die Tagung war die Teilnahme verschiedener Kindergartenleitungen aus Deutschland und der Türkei, die bereits bilingual deutsch-türkische bzw. deutsch-russische Angebote installiert haben und über ihre bisherigen Erfahrungen berichteten.

Am zweiten Tag der Tagung diskutierten die teilnehmenden Experten neben den institutionell-organisatorischen Rahmenbedingungen auch die fachlich-inhaltlichen Notwendigkeiten der Konzeption und Implementierung eines Bachelorstudiengang „Deutsch-Türkischer Studiengang für bilinguale frühkindliche Bildung“, der an den beiden beteiligten Hochschulen aufgebaut werden soll.

Die Projektphase des Vorhabens wird mit Mitteln des „Amtes für die Belange der im Ausland lebenden Türken“ (Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı - YTB) unterstützt.

Prof. Dr. Havva Engin von der Pädagogischen Hochschule Heidelberg und Prof. Dr. Erol Esen von der Akdeniz Universität Antalya äußerten sich nach Tagungsende sehr zuversichtlich hinsichtlich der nächsten Projekt- bzw. Konzeptionsschritte.

Bir Çocuk - İki Dil: İkidilli Okul Öncesi Eğitim Lisans Programı Müfredatı'nın Hazırlıkları Başladı...

Türk-Alman proje ortakları Antalya’da "Okul Öncesi Eğitimde İşbirliği"ni konuştu...

Heidelberg Göç Araştırmaları ve Kültürleraşırı Pedagoji Merkezi (Hei-MaT) ile Akdeniz Üniversitesi Avrupa Birliği Araştırma ve Uygulama Merkezi (AKVAM) tarafından ikidilli okul öncesi eğitim üzerine yeni bir proje başlatıldı.

Heidelberg Göç Araştırmaları ve Kültürleraşırı Pedagoji Merkezi (Hei-MaT) ile Akdeniz Üniversitesi Avrupa Birliği Araştırma ve Uygulama Merkezi (AKVAM) öğretim üyelerinin birlikte geliştirecekleri eğitim programı, Avrupa ve özellikle Almanya’daki Türk çocuklarının dil problemlerine okul öncesi eğitim kapsamında çözüm olmayı hedefliyor.

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı tarafından desteklenen model projenin amacı, Türk ve Alman çocuklarının birlikte gideceği kreşlerde çalışacak öğretmen yetiştirmek.

Dört yıllık bir lisans programı olması planlanan öğrenim sonunda mezunların her iki üniversiteden de diploma alması planlanıyor.

Türkiye’den ve Almanya’dan öğrencilerin katılacağı programın bir diğer avantajı, öğrencilerin öğrenimlerini bitirdikten sonra istedikleri ülkede çalışabilecek bilgi donanımına sahip olması.

Antalya ve Heidelberg’te sunulacak iki diplomalı lisans eğitiminin kendisi de Türkçe ve Almanca olarak ikidilli yapılacak.

Projenin konusu olan ikidilli kreşler, yıllardır Türk kökenli çocuklar için büyük bir ihtiyaç...

İkidilli okul öncesi eğitimle Türk kökenli çocuklar evde iki dili kullanabileceği gibi, Alman çocukları için Türk dilini ve kültürünü öğrenme fırsatı doğacak.

Bu yolla dördüncü hatta beşinci kuşakta birlikte yaşayan Alman ve göçmen kökenli çocukların birbirlerini yakından tanıma ve birbirlerinin dil ve kültürlerini öğrenmeleri bekleniyor.

11-12 Kasım 2015 tarihleri arasında Antalya’da gerçekleştirilen sempozyumda Türkiye’den ve AB ülkelerinden biraraya gelen uzman ve araştırmacılar özellikle lisans programının oluşturulması ve uygulamaya geçirilmesini konuştular.

Çeşitli AB ülkelerinin ikidilli okul öncesi eğitim konusundaki politikaları ve uygulamaları yanı sıra, Türk kökenli çocukların durumunu ele aldılar.

Avrupa’da eğitim ve istihdamda en dezavantajlı göçmen gruplarından biri olan Türkiye kökenli gençler için önemli bir destek olması beklenen ikidilli okul öncesi eğitimin neden gerektiği konusu da irdelendi.

Sempozyumda, okul öncesi çok dilliliğin çocuklarda daha sonraki dil öğrenimi için çok uygun bir zemin oluşturduğu, yaratıcılık ve muhakeme gücünü de son derece güçlendirdiği tespiti yapıldı.

Almanya Mannheim, Frankfurt yanı sıra İstanbul ve Antalya’dan da ikidilli kreş örneklerinin tanıtıldığı sempozyumda, çocukların oyunlarla nasıl hızlı ve kolay dil öğrendikleri dile getirildi.

Erken çocukluğun, dil öğrenimi için en uygun dönem olduğunu bir kez daha vurgulayan uzmanlar, göçmen kökenlilikten bağımsız da erken yaşta çok dilliliğin, çocuğun daha sonra dil öğrenimi ve genel olarak gelişimi için önemli olduğuna dikkat çekti.

AKVAM Müdürü Prof. Dr. Erol Esen ve Hei-MaT Direktörü Prof. Dr. Havva Engin, proje çalışmalarını başlatan Antalya sempozyumunun çok verimli geçtiğini dile getirdi.

Proje kapsamında, önümüzdeki dönemde ikidiplomalı lisans programı müfredatının tamamlanması planlanıyor...

Antalya: 11.11.-12.11.2015 - Bir Çocuk – İki Dil: Türk-Alman Kreşlere Öğretmen Yetiştirmeye Yönelik Müfredat Çalışmaları | Ein Kind – Zwei Sprachen: Curriculare Überlegungen zur Ausbildung von Erziehern für deutsch-türkische Kitas

Bir Çocuk – İki Dil: Türk-Alman Kreşlere Öğretmen Yetiştirmeye Yönelik Müfredat Çalışmaları | Ein Kind – Zwei Sprachen: Curriculare Überlegungen zur Ausbildung von Erziehern für deutsch-türkische Kitas / 11-12 Kasım | November 2015, Antalya

Akdeniz Üniversitesi Avrupa Birliği Araştırma ve Uygulama Merkezi (AKVAM) ile Heidelberg Göç Araştırmaları ve Kültürleraşırı Pedagoji Merkezi (Hei-MaT), Friedrich Ebert Stiftung Derneği İstanbul desteğiyle | Eine gemeinsame Veranstaltung von Zentrum für Europäische Studien der Akdeniz Universität (AKVAM) und Heidelberger Zentrum für Migrationsforschung und Transkulturelle Pädagogik (Hei-MaT) und mit Unterstützung der Friedrich-Ebert-Stiftung Istanbul

Program | Programm

11. Kasım | November 2015

13.30

Açılış | Eröffnung

13.45-15.00

Çok Dilliliğin Getirdiği Fırsatlar ve Zorluklar | Chancen und Herausforderungen durch Mehrsprachigkeit

• Prof. Dr. Erol Esen, Akdeniz Üniversitesi | Akdeniz Universität, Antalya
• Prof. Dr. Havva Engin, Eğitim Bilimleri Üniversitesi | Paedagogische Hochschule, Heidelberg
• Dr. Yaşar Aydın, HafenCity Üniversitesi | HafenCity Universität, Hamburg
• Dr. Aylin Yıldırım Tschoepe, Harvard ve Boğaziçi Üniversiteleri | Universitäten Harvard und Boğaziçi
• Dr. Nihal Durmuş, Katholik Üniversitesi | Katholische Universität, Eicstätt-Ingolstadt

15.15-17.00

Erken Çocukluk Döneminde Çokdilli Eğitim ve Türk Kökenli Göçmen Çocukların Durumu: Ülke Örnekleri | Mehrsprachige frühkindliche Bildung und Situation der Kinder mit türkischem Migrationshintergrund - Länderbeispiele

• Dr. Reyhan Kuyumcu, Kiel Üniversitesi | Universität Kiel, Kiel
• Dr. Jennifer Hartog, Serbest Araştırmacı | freie Forscherin, Toronto
• Assoc. Dr. Seyfi Özgüzel, Akdeniz Üniversitesi | Akdeniz Üniversitesi, Antalya
• Prof. Dr. M. Ali Akıncı, Université de Rouen, Mont Saint Aignan Cedex
• İrem Bezcioğlu Göktolga, Tilburg Universitesi | Universität Tilburg
• Dr. Marina Burd, MITRA e.V., Berlin

12. Kasım | November 2015

10.00-12.00

İki Dilli Kreşlerde Uygulamalar: Fırsatlar ve Deneyimler | Der Bildungsalltag in bilingualen Kindertagesstätten: Chancen und Erfahrungen

• Prof. Dr. Ural Manço, Aksaray Üniversitesi | Aksaray Universität
• Sevgi Uysal-Şahin, Müslüman Kreşi Lâlezâr – Tulpengarten | Muslimischer Kindergarten Lâlezâr – Tulpengarten, Mannheim
• Berrin Nakipoğlu-Schimang, KITA “Dostluk”-Freundschaft, Frankfurt a. Main
• Elif Welsh, Fröbel e.V., Istanbul
• Katja Abzieher, Gençlik Kurumu | Jugendamt, Mannheim

13.30-14.45

Erken Çocuklukta İki Dilli Eğitim İçin Öğretim Müfredatı Önerileri | Hochschuldidaktische Anregungen für bilinguale frühkindliche Bildung

• Prof. Dr. Havva Engin, Eğitim Bilimleri Üniversitesi | Paedagogische Hochschule, Heidelberg
• Prof. Dr. Peter Doye, Teknik Üniversite | TU, Braunschweig
• Prof. Dr. İlhan Tomanbay, Hacettepe Üniversitesi | Hacettepe Universität, Ankara
• Prof. Dr. Jochen Rehbein, Akdeniz Üniversitesi | Akdeniz Universität, Antalya
• Doç. Dr. Zeliha Yazıcı, Akdeniz Üniversitesi | Akdeniz Universität, Antalya
• Dr. Reyhan Kuyumcu, Kiel Üniversitesi | Universität Kiel, Kiel

15.00-16.15

Çift Diplomalı İki Dilli Eğitim Bölümünün Kuruluşu İçin Gereken Unsurlar | Aspekte des Aufbaus eines Studienganges für bilinguale frühkindliche Bildung mit Doppelabschluss

• Prof. Dr. Erol Esen, Akdeniz Üniversitesi | Akdeniz Universität, Antalya
• Doç. Dr. Mehmet Canbulat, Akdeniz Üniversitesi | Akdeniz Universität, Antalya
• Doç Dr. Bengül Çetintaş, Akdeniz Üniversitesi | Akdeniz Universität, Antalya
• Prof. Dr. Havva Engin, Eğitim Bilimleri Üniversitesi | Paedagogische Hochschule, Heidelberg
• Doç. Dr. Zeliha Yazıcı, Akdeniz Üniversitesi | Akdeniz Universität, Antalya

16.15-17.30

Değerlendirme Oturumu ve Kapanış | Abschlusssitzung

Caddenabia: 04.10.-08.10.2015 - Angekommen in der Einwanderungsgesellschaft – Ethnische Vielfalt als Erfolgsmodell | Göç Ülkesini Yaşamak – Bir Toplumsal Başarı Modeli Olarak Etnik Çoğulculuk

Villa La Collina -  Fondazione

Zwischen dem 04.10.2015 und 08.10.2015 nahm Frau Prof. Dr. Havva Engin an der Fachtagung „Angekommen in der Einwanderungsgesellschaft –Ethnische Vielfalt als Erfolgsmodell“ der Konrad-Adenauer Stiftung in der Villa La Collina - Fondazione Konrad Adenauer in Cadenabbia / Italien teil. In diesem Zusammenhang hielt sie einen Vortrag zum Titel „Bildungsintegration von jungen Flüchtlingen – Chancen und Herausforderungen“ Dabei fokussierte sie stark auf die Situation unbegleiteter schulpflichtiger Flüchtlingsjugendlichen.

Neben der Vorstellung von aktuellen Zahlen und Daten zu Alterskohorten, Herkunftsländern und dem Bildungsniveau der Flüchtlingsjugendlichen, stellte sie aktuelle Programme der Bundesregierung zur Bildungsintegration für die Zielgruppe vor und formulierte - ausgehend von bisherigen bildungspolitischen Erfahrungen zur Migration - Handlungsempfehlungen für eine gelingende Eingliederung der Jugendlichen in die Bildungsinstitutionen.

Im zweiten Teil ihres Vortrages widmete sich Havva Engin dem Thema „Lehrerprofessionalität im Kontext einer von Diversität gekennzeichneten Schülerschaft“. Sie stellte in diesem Zusammenhang notwendige Kompetenzen für ein angemessenes pädagogisches Handeln von Lehrkräften vor und untermauerte diese mit aktuellen Forschungsergebnissen. Als zentrale Kompetenzdimension hob sie die Diagnostische Kompetenz heraus, gefolgt von Didaktisch-methodischer Kompetenz sowie Kommunikations- und Teamkompetenz.

Im abschließenden Teil des Vortrages griff Havva Engin das Thema „Interkulturelle Schulentwicklung“ auf; sie plädierte dafür, diesen immer wichtiger werdenden Bildungsbereich nicht losgelöst von aktuellen Inklusionsdebatten zu betrachten und damit Interkulturalität als eine zentrale Dimension von Inklusiver Schule zu verstehen.

* * *

Prof. Dr. Havva Engin Konrad-Adenauer Vakfı'nın davetlisi olarak 04.10.-08.10.2015 tarihleri arasında Caddenabia / İtalya’da düzenlenen göç sempozyumuna katıldı ve „Almanya’ya Gelen Mülteci Çocuklarının Eğitim Sistemine Uyumu“ konulu bir sunum gerçekleştirdi.

Medyada: Mehrsprachig erfolgreich sein

02.10.2015 tarihinde Hannover’de Aşağı Saksonya Eğitim Bakanlığı, telc kurumu ve Aşağı Saksonya Halk Yüksek Okulu eyalet örgütü ile "Orta Dereceli Okullarda Anadil Dersi“ adlı ortak bir sempozyum düzenledi. Bu çerçevede, anadili derslerini başarı ile bitiren Lehçe ve Türkçe konuşan öğrencilere, Eyalet Eğitim Bakanı Frauke Heiligenstadt tarafından sertifikaları verildi.

Sempozyumun öğleden sonraki bölümünde Prof. Dr. Havva Engin "Almanya’da Anadillerin Eğitimsel, Toplumsal ve Ekonomik Önemi" başlıklı bir sunum gerçekleştirdi.

Konu hakkında, telc web sayfasında Ekim / Oktober 2015 tarihli ve „Mehrsprachig erfolgreich sein“ - Feierliche Verleihung von telc Türkisch- und Polnisch-Zertifikaten in Niedersachsen başlıklı bir haber yayınladı.

İlgili web sayfasında yayınlanan habere aşağıdaki bağlantıdan ulaşılabiliyor:

• http://www.telc.net/ueber-telc/aktuelles/detail/mehrsprachig-erfolgreich-sein.html

İlgili fotoğraflara da aşağıdaki bağlantıdan ulaşılabiliyor:

„Mehrsprachig erfolgreich sein“: Verleihung von Polnisch- und Türkischzertifikaten in Hannover :

• http://www.telc.net/ueber-telc/mediengalerie/telc-bilder/fotostrecke/gallery/show/mehrsprachig-erfolgreich-sein-verleihung-von-polnisch-und-tuerkischzertifikaten-in-hannover/3211.html#goImg

Hannover: 02.10.2015 - Schulische Aufwertung des Herkunftssprachenunterrichts | Anadil Derslerinin Okul Müfredatında Hak Ettiği Yere Kavuşması

Am 02.10.2015 fand in den Räumlichkeiten der Volkshochschule Hannover eine Kooperationsveranstaltung des niedersächsischen Kultusministeriums, dem Volkshochschullandesverband Niedersachsen und dem Sprachtestanbieter telc zum Thema „Herkunftssprachlicher Unterricht im Sekundarbereich“ statt. Anlass des Fachsymposiums sind Überlegungen des Kultusministeriums, den Herkunftssprachenunterricht auf die Sekundarstufe zu erweitern und diesen damit pädagogisch aufzuwerten.

Der Vormittag des Fachsymposiums war der Übergabe von Sprachzertifikaten an Schülerinnen und Schülern durch Kultusministerin Heiligenstadt gewidmet, die diese für ihre erfolgreiche Teilnahme am polnisch und türkisch sprachigen Herkunftssprachenunterricht ehrte.

Im Nachmittagsteil der Veranstaltung referierte Frau Prof. Dr. Havva Engin zum Schwerpunkt „Die Bedeutung der Herkunftssprachen in Schule, Arbeitswelt und Gesellschaft.“ Zu Beginn des Vortrags wies die Referentin auf die unterschiedlichen schulorganisatorischen und rechtlichen Regelungen hinsichtlich der Umsetzung des herkunftssprachlichen Unterrichts in den verschiedenen Bundesländern hin. Sie interpretierte die Verschiedenheit mit dem fehlenden politischen Willen der Kultusministerien nach Aufwertung der Herkunftssprachen analog den schulischen Fremdsprachen. Stattdessen müsse sich der Herkunftssprachenunterricht in ambivalenten und widersprüchlichen Diskussionen um schulische Mehrsprachigkeit rechtfertigen.

Im Hauptteil des Vortrags fokussierte Havva Engin auf aktuelle Untersuchungsergebnisse, die belegen, dass eine hohe Sprachkompetenz in den Herkunftssprachen einen schnellen und altersangemessenen Zweitspracherwerb maßgeblich unterstützt. Als Resümee forderte sie einen bildungspolitischen Perspektivwechsel ein. Sie appellierte migrationsbedingte Zwei-/Mehrsprachigkeit als gesellschaftliche Ressource anzuerkennen und nicht für politische Integrationsdiskurse zu instrumentalisieren.

Im abschließenden Teil des Symposiums formulierten die Teilnehmerinnen und Teilnehmer in Fachforen konzeptionelle Vorschläge zur Weiterentwicklung des Herkunftssprachenunterrichts in der Sekundarstufe für die Bereiche Curriculumsentwicklung und Lehrerqualifizierung , die dann im größeren Plenum vorgestellt und diskutiert wurden.

* * *

02.10.2015 tarihinde Hannover’de Aşağı Saksonya Eğitim Bakanlığı, telc kurumu ve Aşağı Saksonya Halk Yüksek Okulu eyalet örgütü ile "Orta Dereceli Okullarda Anadil Dersi“ adlı ortak bir sempozyum düzenledi. Bu çerçevede, anadili derslerini başarı ile bitiren Lehçe ve Türkçe konuşan öğrencilere, Eyalet Eğitim Bakanı Frauke Heiligenstadt tarafından sertifikaları verildi.

Sempozyumun öğleden sonraki bölümünde Prof. Dr. Havva Engin "Almanya’da Anadillerin Eğitimsel, Toplumsal ve Ekonomik Önemi" başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Engin, bu bağlamda, anadiline yönelik değişik eyaletlerde devam eden farklı uygulamaların, eyaletlerin eğitim bakanlıklarının anadillere ve anadil derslerine ilgilerinin olmadığının kanıtı olduğunun altını çizdi; anadil ve yabancı dil dersleri arasında mevcut olan eşitsizliğe dikkat çekti.

Prof. Dr. Havva Engin, konuşmasının ana bölümünde, anadilin ikinci dil olan Almanca öğreniminde kilit rol oynadığını gösteren aktüel çalışmaların sonuçlarını paylaştı ve yetkililere, anadil konusunun uyum tartışmalarına heba edilmemesi gerektiğini ifade etti.

Sempozyumun son bölümünde katılımcılar, çalışma gruplarında ders müfredatı geliştirme ve anadil öğretmenlerinin eğitimine dair önerileri tartışıp, bunları sonuç bildirgesine aktardılar.